وب سایت ع . ا. بسطامی

وب سایت  ع . ا. بسطامی
طبقه بندی موضوعی

۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «دوستی» ثبت شده است

نسبت دینداری و دوستداری

دوشنبه, ۳۰ تیر ۱۳۹۳، ۱۲:۵۶ ب.ظ

در سخنی از امام باقر(ع) می خوانیم : هَلِ الدّینُ ِالاَّ الحُبِّ؟ ... اَلدّینُ هُوَ الحُبُّ وَ الحُبُّ هُوَ الدّینُ

آیا دین چیزی جز محبّت است؟ ...  دین همان محبّت و عشق است و محبّت و عشق همان دین است (1)
هر چند این سخن ناظر به حب و دوستی خدا و پیامبر است اما با توجه به اینکه بین دین و دوست داشتن رابطه عینیت و این همانی برقرارکرده است و از آنجا که دینداری به مجموعه رفتار و گفتار و سکنات ما در قبال خدا و خلق خدا اطلاق می شود ، این معنا از دوست داشتن را می توان به دوستی و محبت های انسانی نیز تسری داد . بر این اساس عیار دینداری انسان با درجه دوستی او با خدا و خلق خداسنجیده می شود. و نتیجه مطلوب آن این است : هر چه دینداری انسان عمیق تر ، باید محبت او به خدا بیشتر و شفقت او به خلق خدا و بخصوص انسان افزون تر باشد .همان چیزی که وجه همت عارفان و سالکان است که همه چیز را به محبت می بینند .خدارا به عشق ستایش میکنند وخلق خدارا به مهرمی نوازند.در باب وجه اول معنای این حدیث ، یعنی محبت خدا باید گفت اصولا ماهیت دین از جنس کار دلی و ذوقی است . درست است که انسان با عقلش می شناسد، اما با دلش انتخاب می کند و ایمان می ورزد. اطاعت و فرمانبری اگربی شوق و اشتیاق و فقط از روی تکلف یا خوف باشد ، کاری است متکلفانه ، بی جان و روح ، بی نشاط و بی حیات . آنچه که انسان را شتاب و پرواز می دهد ایمان ورزی عاشقانه است ایمانی از سر شوق به خدا و مهر به خلق خدا . تفاوت این دو را مولوی چنین ترسیم کرده است :

زاهد با ترس می تازد به پا

عاشقان پران تر از برق و هوا

در تعبیر مولوی آنانکه مبنای شان در پرستش خدا خوف و تکلف است ، اگرچه رو به سوی خدا در حرکتند ، اما حرکتشان کند و سنگین است در عوض آنانکه انسی دوستانه و عاشقانه با خدا یافته اند پیوست شان به خدا جهشی و پَرکشان است
اما در باب وجه دوم معنای حدیث، یعنی دوستی با خلق خدا ، واقعیت این است که بسیاری از ناهنجاری اخلاقی و رفتاری ما در مورد دیگران ریشه در بد آمدن ما از دیگران یا لا اقل نگاه بی تفاوت ما نسبت به آنهاست . اگر جای این بد آمدن ها و بی تفاوتی ها، دوستی و علاقمندی بنشید خیلی از بد اخلاقی های انسان نیز اتفاق نمی افتد . و جای آنها اوصاف پسندیده ای مانند احسان و نیکی و ایثار می نشیند .آیا می شود انسان نسبت به کسی که به دل دوستش دارد غیبت و بدگویی کند . یا به او دروغ بگوید، یا به او ضرری برساند و ..... طبیعتا این اتفاق ها نمی افتد و این به معنای تحقق بخش اعظمی از دینداری انسان، یعنی رعایت اخلاق است .اینجاست که باید این حدیث شریف با تأمل دوباره خوانی کرد : هَلِ الدّینُ ِالاَّ الحُبِّ؟ ... اَلدّینُ هُوَ الحُبُّ وَ الحُبُّ هُوَ الدّینُ

.

پی نوشت

(1) مجلسی، بحارالانوار، ج 66، ص 238.

۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ تیر ۹۳ ، ۱۲:۵۶
ع . ا . بسطامی