وب سایت ع . ا. بسطامی

وب سایت  ع . ا. بسطامی
طبقه بندی موضوعی

۵ مطلب در آبان ۱۳۹۲ ثبت شده است

درآمدی بر زبان دین (2)

يكشنبه, ۲۶ آبان ۱۳۹۲، ۱۱:۴۲ ب.ظ

منظور از «زبان دینی» چه نوع زبانی است
در ادامه بحث زبان دین ، ابتدا لازم است مشخص شود منظور از «زبان دینی » چه نوع زبانی است . «زبان دینی» که مورد بحث است ، زبان مقدس یا رسمی هر دین خاص که عبادتها و مناسک و مناجاتهایشان را با آن انجام می دهند نیست. همچنین زبان فنی و قراردادی که متکلمان و فقیهان و کارشناسان دینی ساخته اند منظور نظر نیست . زبان در صورتی دینی می گردد که اهداف مورد نظر دین را تعقیب نموده و باورهای گوناگون دینی را بیان کند . به عبارت دیگر، دینی بودن، ویژگی نوع خاصی از زبان، در مقابل نوعی دیگر نیست . بلکه وصفِ شیوه خاصی از کاربرد زبان است و هر واژه یا جمله ای می تواند به گونه ایی در درون زمینه خاصی از باورها و رهیافتها به کار رود که هدفهای مورد نظر دین را پی بگیرد و باورهای دینی خاصی را بیان کند. بنابراین واژه «دینی» در ترکیب «زبان دینی»، توصیف کننده نوع ویژه ای از زبان نیست، بلکه قیدی است که شیوه خاصی از کاربرد زبان را بیان می کند. از این رو زبان دینی قسیم خاصی برای زبان طبیعی نیست و دینی بودن آن موجب پیدایش نوع دیگری از زبان نمی شود.(1)

عوامل مطرح شدن بحث «زبان دین»
همچنان که گفتیم زبان دین از موضوعاتی است که مورد توجه ویژه متکلمان و فیلسوفان قرار گرفته است اما سوال این است که متون دینی دارای چه خصوصیت و ویژگی های است که کنجکاوی متکلمان و فیلسوفان را برانگیخته است و آنها را واداشته است تا بحثی را با عنوان «زبان دین» وارد مباحث فلسفی کلامی کنند . برخی از متفکران، علل و عوامل ذیل را در شکل گیری این مسئله موثر دانسته اند:
1.مشکل معنا شناختی صفات الهی؛
2.مشکل تهافت های درونی متون دینی؛
3.مشکل تعارض علم و دین و تلاش برای حل آن از طریق راه حل های زبانی؛
4.پیدایش مکاتب فلسفی معارضی، چون پوزیتویسم، پوزیتویسم منطقی و فلسفه تحلیل زبانی.(2)

علت توجه فیلسوفان به زبان دین
با وجود آن که «زبان دین» ، موضوعی بیشتر کلامی است ، فیلسوفان نیز به این موضوع توجه نشان داده و به آن پرداخته اند . برای این توجه ، دو دلیل بیان شده است یکی اینکه اصولاً فیلسوفان به مسأله معنا علاقمندند و می خواهند بدانند الفاظی که انسان در محاورات خود از آنها استفاده می کند راجع به خداوند چگونه افاده معنا می کند مثلاً در قرآن آمده است « دست خدا بالای همه دست هاست »یا«خدا می بیند»،«خدا می شنود » فیلسوفان به طور طبیعی در جستجوی پاسخی برای این پرسش هستند که چگونه با کلماتی که برای سخن گفتن از پدیده های مخلوق به کار گرفته می شوند می توان به نحو معنا داری درباره خداوند سخن گفت ؟ چگونه می توان زبانی را که ناظر به قلمروی متناهی است درباره خدا که نامتناهی است به کار گرفت ؟ دومین دلیل علاقه فیلسوفان به زبان دین این است که آنها در پی تحلیل و بازشناسی اعتقادات مردم هستند و ناگفته پیداست که اعتقادات در قالب قضایا یا گزاره ها بیان می شوند. لذا درک زبانی که محمل بیان اعتقادات دینی گوناگون است برای درک همه جانبه خود آن اعتقادات ضرورت دارد و مقدمه پژوهشهای بعدی است . اگرچه بخش عمده ای از زبان دین مستقیماً برای بیان اعتقادات به کار گرفته نمی شود؛ بلکه مصروف مقاصد دینی متنوعی نظیر نیایش،عبادت و انذار می شود اما فیلسوفان می دانند که سایر کاربردهای زبان دین نیز مبتنی بر فرض پاره ای اعتقادات پیشین است. مثلاً پرستش خداوند با این پیشفرض صورت می گیرد که خدایی وجود دارد و در خور ستایش و سرسپردگی ماست. همچنین خداوند را به دعا خواندن براین پیش فرض مبتنی است که خدا واقعاً می شنود و به دعا پاسخ می دهد و غیره .اگر اعتقاداتی که پشتوانه این اعمال و سایر اعمال دینی هستند، آشکار شوند، با مجموعه ای از گزاره های دینی مواجه می شویم که مدعیات صدق و کذب برداری درباره خدا و نسبتش با جهان ابراز می کنند. فیلسوفان معتقدند که پس از درک معنای اصطلاحات دینی و بدنبال آن گزاره های دینی واجد آن اصطلاحات، می توانیم دلایل عقلانی پذیرش یا رد آن گزاره ها را بررسی کنیم.(3)

------------

   1-خدا ، زبان و معنا ، ص 12
   2-زبان دین، ص 41
   3-مایکل پترسون و دیگران ، عقل و اعتقاد دینی ،ص 254 و 255

.

   مطالب مرتبط:

   درآمدی بر زبان دین(1)

.

۳ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۶ آبان ۹۲ ، ۲۳:۴۲
ع . ا . بسطامی

شرح عاشورا !!!

چهارشنبه, ۲۲ آبان ۱۳۹۲، ۰۲:۴۱ ب.ظ

این تصویر نیاز به شرح ندارد !!!!

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۲ آبان ۹۲ ، ۱۴:۴۱
ع . ا . بسطامی

تعبیر آموزنده مرحوم دولابی از غیبت و ظهور

شنبه, ۱۱ آبان ۱۳۹۲، ۰۱:۱۷ ق.ظ

محمداسماعیل دولابی معروف به حاج اسماعیل دولابی (زادهٔ ۱۲۸۲ در روستای دولاب از توابع تهران - درگذشتهٔ ۹ بهمن ۱۳۸۱) عارف عرفی‌گرای شیعی بود. و در جلساتی که سال‌ها در تهران برگزار می‌کرد به بیان مفاهیم عرفانی به روش تخاطب دو سویه (با مخاطب) می پرداخت. از ایشان نکات آموزنده ای به جا مانده است از جمله تعبیری که درباره غیبت و ظهور دارند که به شرح زیر است :

"پدری چهار تا بچه را گذاشت توی اتاق و گفت این‌جا‌ را مرتب کنید تا من برگردم
خودش هم رفت پشت پرده. از آن‌جا نگاه می‌کرد که کی چه کار می‌کند، می‌نوشت توی یک کاغذی که بعد حساب و کتاب کند
یکی از بچه‌ها که گیج بود، حرف پدر یادش رفت. سرش گرم شد به بازی. یادش رفت که آقاش گفته خانه را مرتب کنید

یکی از بچه‌ها که شرور بود شروع کرد خانه را به هم ریختن و داد و فریاد که من نمی‌گذارم کسی این‌جا را مرتب کند
یکی که خنگ بود، ترسید. نشست وسط و شروع کرد گریه و جیغ و داد که آقا بیا، بیا ببین این نمی‌گذارد، مرتب کنیم
اما آنکه زرنگ بود، نگاه کرد،رد تن آقاش را دید از پشت پرده.تند و تند مرتب می‌کرد همه‌جا را
می‌دانست آقاش دارد توی کاغذ می‌نویسد
هی نگاه می‌کرد سمت پرده و می‌خندید. دلش هم تنگ نمی‌شد. می‌دانست که آقاش همین ‌جاست
توی دلش هم گاهی می‌گفت اگر یک دقیقه دیر‌تر بیاید باز من کارهای بهتر می‌کنم
آن بچه‌ شرور همه جا را هی می‌ریخت به هم، هی می‌دید این خوشحال است،ناراحت نمی‌شود
وقتی همه جا را ریخت به هم، آن وقت آقا آمد

ما که خنگ بودیم،گریه و زاری کرده بودیم، چیزی گیرمان نیامد.او که زرنگ بود و خندیده بود کلی چیز گیرش آمد
زرنگ باش. خنگ نباش. گیج نباش
شرور که نیستی الحمدلله. گیج و خنگ هم نباش
نگاه کن پشت پرده رد آقا را ببین و کار خوب کن
خانه را مرتب کن، تا آقا بیاید"

۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۱ آبان ۹۲ ، ۰۱:۱۷
ع . ا . بسطامی

نقد و نظری درباره خلافت امام علی(ع)

سه شنبه, ۷ آبان ۱۳۹۲، ۰۹:۵۷ ق.ظ

اخیراً به مناسبت عید غدیر مقاله ایی با عنوان «امام؛ پیشوای سیاسی یا الگوی ایمانی» به قلم علی‌اصغر غروی در روزنامه بهار انتشار یافت که در آن خلافت و جانشینی سیاسی امام علی (ع) نفی شده بود و واقعه غدیر خم را صرفاً دلالتی بر شأن امامت ایمانی امام علی(ع) دانسته بود . نیازی به توضیح نیست که ادله و ادعاهای مطرح شده در مقاله مذکور، مطلب جدیدی نیست و بیشتر و مفصل تر از آن را نویسندگان اهل سنت و طرفداران « اسلام سکولاریستی »یا « سکولاریسم اسلامی » بارها در گفتارها و نوشته هایشان آورده اند و پاسخ های مستدل و متقن را نیز دریافت نموده اند . اما اهمیت مقاله مذکور ، طرح آن در فضای رسانه ای است . اگر چه پرداختن به این موضوع در فضای عمومی کشوری شیعه مانند ایر ان اسلامی که ساختار سیاسی آن مبتنی بر اصل « ولایت فقیه » است قدری عجیب می نماید ولی از یک جهت این اتفاق را باید به فال نیک گرفت چراکه محملی است برای رسانه ای کردن پاسخ این ادله ها و شبه زدایی از ذهن کسانی که دسترسی به این پاسخ ها نداشتند . این مقاله بازخوردهای فراوانی  به همراه داشت، از جمله، توقیف روزنامه انتشار دهنده مقاله یعنی روزنامه « بهار » و نقدهایی که در رد مقاله مذکور انتشار یافت . مقاله ی آقای محمدعلی شاه‌آبادی با عنوان « امام؛ الگوی ایمانی و پیشوای سیاسی » یکی از اولین نقدهایی است که به آن مقاله شد .

در این پست ، مناسب دیدم نقد و نظر مذکور را جهت بهرمندی دوستان قرار دهم .

 جهت مطالعه مقاله و نقد آن به « ادامه مطلب » مراجعه فرمایید

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ آبان ۹۲ ، ۰۹:۵۷
ع . ا . بسطامی

غدیر ولایت و عارفان

شنبه, ۴ آبان ۱۳۹۲، ۰۲:۳۱ ق.ظ

 عید غدیر را به همه عزیزان تبریک می گویم.

مقوله ولایت و امامت همواره برای عارفان از لون دیگری بوده است . این طایفه با چشم دلشان می بینند و با زبان دلشان در مورد یافته هایشان سخن می گویند برای همین هم معمولا برای مردم ، سخن عارفان شیرین تر و دل پسندتر از سخن فیلسوفان است.یکی از این عارفان بنام،  آیت الله سید علی آقای قاضی(ره) است. در عظمت او همین بس که کسانی همچون امام(ره) و علامه طباطبایی(ره) نزد او تلمذ عرفان نموده اند. ایشان در مورد نقش ولایت در عرفان و معنویت  فرموده است: « محال است کسی به درجه توحید و عرفان برسد و مقامات و کمالات توحیدی را پیدا نماید و قضیه ولایت بر او منکشف نگردد.»
نقل است که ایشان عنایت خاصی به روز غدیر خم داشت و خودش را برای این روز بزرگ آماده می کرد ،بهترین لباسهایش را در این روز می پوشید و ولیمه و شیرینی و میوه تهیه می کرد و از آشنایان و دوستان خویش دعوت به عمل می آورد . سپس از یکی از آنها می خواست تا خطبه رسول اعظم (ص) را که در روز غدیر خم فرموده، همه آن یا قسمتی از آنرا با صدای بلند و گیرا قرائت نماید و خودشان غرق نشاط و خوشحالی و ابتهاج و انبساط می شدند و نکته های گوناگون و دلنشین و شیرین بسیار برای حضار ایراد می فرمود و مجلس را به وجد و نشاط می آورد

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ آبان ۹۲ ، ۰۲:۳۱
ع . ا . بسطامی