وب سایت ع . ا. بسطامی

وب سایت  ع . ا. بسطامی
طبقه بندی موضوعی

۶ مطلب در مهر ۱۳۹۲ ثبت شده است

درآمدی بر « زبان دین » (1)

شنبه, ۲۷ مهر ۱۳۹۲، ۰۱:۳۲ ق.ظ

یکی از مسائل محوری کلام جدید ، بحث زبان دین است که با ساختار امروزی آن ابتدا در الهیات مسیحی مطرح شد

و بعدها در کلام اسلامی نیز مورد بحث قرار گرفت.هرچند پیشینه آن با نگرشی متفاوت،در کلام اسلامی یافت میشود

موضوع «زبان دین» یافتن مکانیسمی برای فهم و بررسی گزاره های دینی است ،و از دیر باز یکی از موضوعات

مورد توجه متکلمان و فیلسوفان دین بوده است. با نگاهی به متـون دینی ، شاهد تنوعی از موضوعات مختلف

هستیم؛ نقل قول های تاریخی از اقوام و پیامبران گذشته ، توصیه ها و بایدها و نبایدهای اخلاقی ، گزاره های فقهی

و حقوقی ،بیان برخی عبادات و مناسک، و همچنین بیان صفات و افعالی برای خداوند که از آن با عنوان گزاره های

کلامی یاد می شود .مانند گزاره های : «خدا می بیند»،«خدا می شنود »،«خدا عالم است» و ... در این میان

آنچه که کنجکاوی متکلمان و فیلسوفان را برانگیخته و محل بحث آنها شده است همین بخش کلامی گزاره های

دینی است که در آنها از خداوند سخن به میان آمده است و موضوع زبان دین در ابتدا صرفاً درباره معنا شناسی

این اوصاف الهی بود . مثلاً نسبت مفهومی این صفات با صفات انسانی چیست؟ آیا این صفات به همان معنایی

هستند که در مورد انسان به کار برده می شوند. یا نه، معنای این صفات هیچ نسبتی با اوصاف انسانی ندارد؟

به عبارت دیگر نسبت صفات خداوند و صفات انسانی، مشترک معنوی است یا مشترک لفطی؟ آیا اصولاً می توان

با زبان انسانی از اوصاف الهی سخن به میان آورد ؟.و .... یعنی معنا داری صفات خداوند مسئله ایی بدیهی تلقی

شده بود، فقط سخن در چگونگی افاده معنای این اوصاف بود . بعدها و بطور مشخص از اوایل قرن بیستم با توجه به

بروز برخی مسائل از قبیل تعارض میان علم و دین، پیدایش برخی مکاتب فلسفی مانند پوزیتیویسم،

پوزینیویسم منطقی و فلسفه تحلیلی، این مسئله با تسری به دیگر بخشهای گزاره های دینی تحت عنوان زبان دین

مطرح شد و منشاء سئوالات دیگری شد، از قبیل اینکه آیا زبان دین معنادار است یا بی معنا؟، نمادین است؟ ،

تمثیلی است ؟ تحقیق پذیر هست یا خیر ؟.

هدف این مقاله، آشنایی با نظریه های مهم ارائه شده در مورد «زبان دین» و تحلیل و بررسی این نظریه هاست

و از آنجا که مسائل زبان دین حول دو مسئله اصلی «معنا شناسی اوصاف الهی» و مسئله «شناختاری و

تحقیق پذیری گزاره های دینی» می باشد، بنابراین هدف این پژوهش ، اولاً تشریح و بررسی دیدگاههای پیرامون

«معنا شناسی اوصاف الهی» و یافتن نظریه مورد قبول در این زمینه است . و ثانیاً بیان نظریه های پیرامون

«شناختاری و تحقیق پذیری گزاره های دینی » و نقد و بررسی این نظریه هاست . و به طور خلاصه در پی یافتن

پاسخی برای این دو سئوال است :

1.آیا گزاره های دینی کلامی ، در قالب زبان ومفاهیم عرفی ، معنادار هستند یا خیر ؟

2-در صورت معناداری، نسبت این معنا با آنچه که از اوصاف و افعال انسانی فهمیده می شود چیست؟

.

ادامه دارد ...

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ مهر ۹۲ ، ۰۱:۳۲
ع . ا . بسطامی

اخلاق ایمانی ، توصیه ای از امام باقر(ع)

شنبه, ۲۰ مهر ۱۳۹۲، ۰۸:۳۶ ب.ظ

شهات امام محمد باقر(ع) را به همه عزیزان تسلیت می گویم . امامی که پایه گذار مکتب علمی

تشیع محسوب می شود . عمده احادیثی که در اختیار ماست از امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)

روایات شده است . سخنانی که با اندکی تأمل می توان ریشه و مبدأ لدنی آنها را فهمید.

از جمله ی این روایات قابل تأمل ، سخنی است که در آن امام باقر (ع) معیار اخلاق برخواسته از ایمان را به

ما معرفی می کند :

.

«ثَلاثَةٌ مِنْ مَکارِمِ الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ: أَنْ تَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَکَ، وَ تَصِلَ مَنْ قَطَعَکَ، وَ تَحْلُمَ إِذا جُهِلَ عَلَیْکَ.»:


سه چیز از مکارم دنیا و آخرت است:

1- گذشت کنى از کسى که به تو ستم کرده است،

2-بپیوندى به کسى که از تو بریده است

3- و بردبارى ورزى در وقتى که با تو به نادانى برخورد شود.

.

چنانکه در این حدیث می بینیم امام (ع) در قبال برخی رفتارهای نا مطلوب عکس العمل هایی را به ما

توصیه می کند که نوعاً برای ما نامأنوس است . چه اینکه در این گونه مواقع  واکنش معمول اکثر انسانها

مقابله به مانند آنهاست . اما پیداست که این روش ، روشی ایمانی نیست . بلکه روشی نفسانی است .

زیبنده شدن به ایمان و دینداری فقط رعایت وجوه عبادی آن نیست بلکه اجابت همه لوازم ایمان ضروری

است . و از جمله این لوازم ، اخلاق ایمانی است

.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ مهر ۹۲ ، ۲۰:۳۶
ع . ا . بسطامی

پیشوایی به نام امام موسی صدر

پنجشنبه, ۱۸ مهر ۱۳۹۲، ۱۲:۱۴ ق.ظ

یکی از کتابهای خوبی که اخیراً خوانده ام کتابی است درباره سیره فکری و عملی امام موسی صدر با عنوان

" پیشوایی فراتر از زمان "نوشته دکتر محمود سریع القلم . دکتر سریع القلم هدف خود از نگارش این کتاب را

ارائه و معرفی الگو و مدلی از یک رهبر سیاسی اجتماعی کاریزماتیک با افق نگاهی وسیع ، افکاری روشن

و منشی تعامل گرا معرفی می کند. و به گفته خودش پس از بررسی چند گزینه با این ویژگی ها ،

به امام موسی صدر می رسد که دارای جامعیت بیشتری بوده است .  تلاش نویسنده بیشتر در جهت تبیین

مبانی و ساختار فکری امام صدر است اما در سیر مباحث ، برخی از ظرایف و لطایف رفتاری او را نیز نمایان می کند

بدون شک یکی از شخصیت های جذاب و تأثیر گذار معاصر امام موسی صدر است . کسی که در ابتدا به عنوان یک

مبلغ برای رسیدگی به امور شیعیان جنوب لبنان به آنجا رفت اما دیری نپایید که به یکی از موثرترین شخصیت های

لبنان و منطقه تبدیل شد و جنوب لبنان را که تا قبل از آن منطقه ای فقیر و و محروم بود و به معنای دقیق تر ،در

محرومیت نگه داشته شده بود و مردمان آن غالباً از فرهنگ و سواد بهره ای نداشتند تبدیل به منطقه ای کرد که بعدها

از دل آن حزب الله لبنان بیرون آمد که اکنون عزت و افتخار شیعه است . جنوب لبنانی را که از فرط فقر فرهنگی و

اقتصادی،دختران و زنان آن بعضاً روی به تن فروشی می آوردند به آنجا رساند که اکنون زنان و دختران مسلمان لبنانی

نماد حجاب و عفاف اند . اما وجه برجسته امام موسی صدر ، منش و شیوه تعامل او با دیگران است .

لبنان از کشورهایی است که عمده جمعیت آن مسلمان و مسیحی هستند و موسی صدر آنگونه رفتار می کرد

که هم مسیحیان به او امام می گفتند و هم مسلمانان . برای او قبل از هر چیز انسانیت موضوعیت داشت

برای همین در ساختار فکری او ، تعصبات بی مبنای مذهبی و قومی جایی نداشت. هم در مسجد موعظه می کرد

هم در کلیسا . لطف و مهربانیش فراگیر بود ، برای او در ابراز مهر و شفقت به دیگران ،شیعه و سنی و مسیحی

تفاوتی نداشت اگر چه خود یک شیعه راسخ بود،اما برادرانه با بسیاری از مسیحیان مراوده داشت از این رو اشتیاق

مسیحیان به او کمتر از مسلمانان نبود .از جمله خصوصیات امام موسی صدر، پرهیز از تعصبات غیر لازم بود .

مانند رفتارش با بستنی فروش مسیحی!  نقل است:روز جمعه ایی، پس از نماز جمعه، امام صدر به همراهانش

می گوید می‌خواهیم جایی برویم. جمعی با ایشان همراه می شوند تا می رسند به بستنی فروشی فردی مسیحی

به نام آنتیبا . امام به آنتیبا می گوید آمده‌ایم در اینجا بستنی بخوریم.آنگاه اول امام و بعد همه حاضران از بستنی‌های

آنتیبا خوردند.این کار امام صدر خیلی صدا می کند . چون شخصیتی در اندازه امام صدر که عالم و رهبر شیعیان است

در یک کافه خیابانی و آن هم متعلق به یک مسیحی مشغول خوردن بستنی شود جای سوال دارد . اما اصل ماجرا

از این قرار بوده که روزی همین آقای آنتیبای مسیحی نزد امام صدر گلایه می کند که یک از افراد شیعه که در همان

خیابان بستنی فروشی داشته برای جلب مشتری های بستنی فروش مسیحی به بستنی فروشی خود ،

این‌گونه تبلیغ کرده بود که چون آنتیبا مسیحی است، و مسیحیان نجس هستند نباید از بستنی های او خرید.

امام موسی صدر که متوجه سواستفاده و شیطنت آن مسلمان شده بود شخصاً در بستنی فروشی آنتیبای مسیحی حضور یافت .

.

امثال امام موسی صدر نیاز دنیای اسلام و نیاز ضروری تر زمانه ماست .

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ مهر ۹۲ ، ۰۰:۱۴
ع . ا . بسطامی

دولت تدبیر و امید حافظ

پنجشنبه, ۱۱ مهر ۱۳۹۲، ۰۸:۰۰ ق.ظ

گمان می کنم جناب آقای دکتر روحانی رییس جمهور محترم که «امید» فراوانی به «تدبیر» دولت او برای عبور از گرداب ها

و گره گشایی از مشکلات مردم  بسته شده است، عنوان ( تدبیر و امید ) دولتش را هوشمندانه از این ابیات

حافظ گرفته است :

مسلمانان مرا وقتی دلی بود               که با وی گفتمی هر مشکلی بود

به گردابی چو می افتادم از غم             به تدبیرش امید ساحلی بود

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۱ مهر ۹۲ ، ۰۸:۰۰
ع . ا . بسطامی

نزدیک تر از من به من

سه شنبه, ۲ مهر ۱۳۹۲، ۰۹:۲۱ ب.ظ

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ مهر ۹۲ ، ۲۱:۲۱
ع . ا . بسطامی

دریافتی از حکایتی

دوشنبه, ۱ مهر ۱۳۹۲، ۱۲:۳۸ ق.ظ

در داستان زندگی حضرت یونس(ع) نکته ای وجود دارد که گمان می کنم  برای کسانی که به هرنحوی در موضعی قرار دارند که از دین سخن می گویند و ترویج و تبلیغ آموزه های دینی میکنند، خالی از استفاده نباشد. و آن نکته بطور خلاصه این  است که در هنگامی که حضرت یونس(ع) به علت ایمان نیاوردن قومش و آزار و اذیت ها یی که از جانب آنها متحمل شده بود، از خداوند عذاب آنها را خواستار شد ، دراین میان دو تن از یاران ایشان در باره این درخواست حضرت یونس (ع) در دو موضع مخالف هم قرار گرفتند یکی بنام ” روبیل “ که انسانی عالم ، حکیم وشهره به دانایی و دلسوزی بود و دیگری ” تنوخا “ که مردی بود زاهد و عابد ولی از علم وحکمت بهره ای نداشت ، به همان اندازه که « روبیل » از سر شفقت و دلسوزی سعی داشت حضرت یونس را از تصمیمش باز دارد بیشتر از آن « تنوخا » اصرار بر تعجیل در عذاب داشت و یونس را هم تشویق به این کار می کرد ، به هر صورت یونس(ع) و تنوخا به انتظار رسیدن عذاب از شهر بیرون رفتند اما روبیل همچنان در پی قانع کردن مردم به توبه و دست برداشتن از لجاجت و بدکرداری آنها بود تا شاید جلوی عذاب بر آنها گرفته شود که البته اینگونه هم شد. آن قوم دست از لجاجت برداشت و عذاب هم برداشته شد . دراینجا سخن در شیوه و نوع مراوده دو انسان دینداراست که هر دو دغدغه دین دارند و از دین می گویند و هر دو هم همنشین با یکی از انبیاء الهی  هستند اما یکی مشفقانه تا آخرین لحظات در پی بیدار کردن و آگاهانیدن مردم است ودیگری از سر خشم درآرزوی معذب شدن آنها و نتیجه مطلوب هم پیش روی ماست . روبیل نماد دیندارانی ست که در تلقی آنها گناه نه به معنای جرم  بلکه بیماری ست از اینرو مشفقانه و طبیبانه بی اجر و مزد در پی تیمار بیمارانند . وتنوخا نماد دیندارانی ست که گر چه خود صالح اند اما خطای دیگران را بر نمی تابند ونزد ایشان گناه کاران مجرمند و سزای مجرم هم مشخص   

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ مهر ۹۲ ، ۰۰:۳۸
ع . ا . بسطامی